لنز چشم از محبوب‌ ترین لوازم پزشکی و آرایشی قرن اخیر است و قدمتی پانصد ساله دارد. این مقاله به تاریخچه‌ ی لنز های تماسی، انواع آن‌ ها و کاربرد هایشان می‌ پردازد. همچنین نکات مهمی درباره‌ ی خرید و نگهداری لنز ارائه شده است.

اگر شما قصد خرید یا استفاده از لنز را دارید، مطالعه‌ ی این مقاله توصیه می‌ شود. حتی اگر از کاربران قدیمی لنز  هستید، خواندن این مقاله را از دست ندهید؛ زیرا حاوی نکاتی است که بدون شک در طول استفاده از آنها برایتان مفید خواهد بود.

تاریخچه ساخت لنز چشم

از گذشته بسیاری از افراد به دنبال دید واضح بدون عینک بودند. ایده‌ های اولیه، گر چه غیر عملی به نظر می‌ رسیدند، زمینه‌ ساز ساخت لنز چشم شدند. لئوناردو داوینچی در سال 1508 نخستین بار ایده‌ ی لنز را مطرح کرد و نشان داد که می‌ توان با تغییر در شرایط محیطی قدرت بینایی را تغییر داد. در سال 1636، رنه دکارت روش جدیدی برای اصلاح دید پیشنهاد کرد، اما عملی نشد.

سالها بعد مولر اولین مدل کاربردی لنزهای تماسی را معرفی کرد که هم وضوح داشت و هم قابل تحمل بود. سال 1936، ویلیام فاینبلوم اولین لنز پلیمری را عرضه کرد که سبک‌ تر و راحت‌ تر بود. امروزه لنز ها پیشرفته‌ تر شده‌ اند، اکسیژن‌ رسانی بالا دارند و برای استفاده طولانی‌ مدت مناسب‌اند. تلاش‌ ها برای بهبود لنز ها ادامه دارد و نمونه‌ های هوشمند و سفارشی به این دنیای گسترده اضافه شده‌اند.

انواع لنز چشم

لنز چشم را می توان از جهات مختلف تقسیم بندی و بررسی کرد. برای آشنایی کامل شما با این موضوع به طور کامل انواع لنزهای تماسی را خدمت شما معرفی خواهیم کرد.

انواع لنز چشم از لحاظ مواد استفاده شده در ساخت به سه دسته لنزهای نرم، هارد(سخت) و ترکیبی تقسیم می شوند. در ادامه با هر کدام از این مدل ها آشنا خواهید شد.

لنز نرم

لنز های نرم از مواد پلیمری خاصی ساخته می‌شوند که انعطاف‌ پذیری بالایی دارند. این ویژگی باعث می‌ شود لنز به‌ خوبی روی چشم قرار بگیرد و استفاده از آن راحت باشد.

به همین دلیل، لنز های نرم یکی از محبوب‌ ترین انواع لنز محسوب می‌ شوند و برای مشکلاتی مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم کاربرد دارند.

هایدروژل

لنز های هایدروژلی از نسل‌ های اولیه لنز های نرم محسوب می‌شوند. هایدروژل، ماده‌ای آب‌ دوست است که در بیشتر لنز های این نوع، ۲۵ درصد ترکیب را تشکیل می‌ دهد و ۷۵ درصد باقی‌ مانده آب است. این لنز ها نرم، انعطاف‌پذیر و سازگار با قرنیه هستند. در صورت قرار نگرفتن در مایع مخصوص، سفت و شکننده می‌ شوند اما با جذب رطوبت، مجدداً نرم می‌شوند. این ویژگی، علت شهرت هایدروژل به‌عنوان ماده‌ای آب‌ دوست است.

لنز های هایدروژلی، با وجود اینکه از مدل‌ های اولیه لنز محسوب می‌شوند، مزایای خاص خود را دارند. محتوای آب بالا در این لنز ها به حفظ رطوبت چشم کمک می‌ کند. هایدروژل، یک پلیمر پلاستیکی است که به‌طور طبیعی مانع جذب اکسیژن می‌ شود، اما با افزودن آب، اکسیژن‌ رسانی به چشم بهبود می‌ یابد. همچنین، این لنز ها در برابر رسوبات پروتئینی چشم مقاوم هستند.

سیلیکون هایدروژل

سیلیکون هایدروژل یک پلیمر نرم است که در اواخر دهه 1990 میلادی عرضه شد. این ماده سبک و بادوام، برای ساخت محصولات پزشکی کاربرد زیادی دارد.

لنز های ساخته‌شده با سیلیکون هایدروژل از محبوب‌ ترین انواع لنز هستند، زیرا اکسیژن بیشتری به چشم منتقل می‌کنند و از اختلالات قرنیه ناشی از کمبود اکسیژن جلوگیری می‌کنند. این لنز ها تا پنج برابر بیشتر از لنز های هایدروژل اکسیژن به قرنیه می‌ رسانند، که برای حفظ سلامت قرنیه بسیار مهم است.

1. ماده ی سیلیکون هایدروژل باعث افزایش اکسیژن رسانی و راحتی استفاده از لنز شده است.
2. برخلاف لنز نسل قبل نیاز به زمانی برای تطبیق و عادت ندارند.
3. حافظ سلامت چشم ها به علت اکسیژن رسانی بیشتر چشم و عدم خشکی آن.
4. در برابر رسوبات چربی چشم مقاوم است.
5. کاهش قرمزی چشم در مقایسه با دیگر مدل های لنز های تماسی

همچنین، این لنز ها آب را بهتر از مدل‌ های معمولی نگه می‌ دارند، بنابراین برای افرادی با چشمان خشک یا حساس مناسب‌ تر هستند. تفاوت اصلی لنز های سیلیکون هایدروژل در مدت زمان استفاده آن‌ هاست.

لنز چشم هارد

لنز های نفوذپذیر به گاز یا لنز های سخت نمونه‌ ای از لنز های چشمی هستند که از حدود سال ۱۹۷۰ استفاده می‌ شدند. این لنز ها انعطاف‌ناپذیر بوده و قطر آن‌ها نسبت به لنز های نرم کوچک‌ تر است. اندازه کوچک و جنس سخت آن‌ها ممکن است در ابتدا ناراحتی ایجاد کند، اما پس از عادت چشم این حس برطرف می‌ شود.

مزایای لنزهای سخت عبارتند از:

• اکسیژن‌ رسانی بالا
• استفاده طولانی‌ مدت
• ارائه دید واضح و شفاف به دلیل جنس سخت

این لنزها اکسیژن‌ رسانی بالایی دارند. به جای استفاده از محتوای آب، آن‌ها از طریق سوراخ‌ های ریز در سطح متخلخل خود اکسیژن را به چشم منتقل می‌کنند و به همین دلیل برای استفاده طولانی‌ مدت، حتی در طول شب، مناسب‌اند.

لنز چشم ترکیبی (هیبریدی)

شرکت‌ ها لنز های هیبریدی را با ترکیب مزایای لنز های سخت و نرم تولید می‌کنند. آن‌ ها مرکز لنز را از مواد نفوذپذیر به گاز می‌ سازند تا وضوح بصری عالی ارائه دهند و حاشیه آن را از سیلیکون هایدروژل تولید می‌کنند تا راحتی استفاده فراهم شود.

اتصال این دو ماده دوام لنز را کاهش داده و برداشت آن را دشوار می‌ کند. این لنز برای افراد با آستیگماتیسم کم و قوز قرنیه خفیف مناسب است.

خرید لنز چشم

خرید لنز چشم بسیاری از افراد می‌پرسند که آیا خرید لنز های سیلیکون هایدروژل برای همه مناسب هستند؟ برای پاسخ دقیق‌تر، بهتر است با چشم‌پزشک مشورت کنید. این لنزها مزایای زیادی دارند؛ از جمله استفاده راحت، اکسیژن‌رسانی بالا و کاهش عوارض ناشی از استفاده طولانی‌مدت.

اکسیژن‌رسانی بالای این لنزها باعث کاهش مشکلاتی مانند خشکی و قرمزی چشم می‌شود. بنابراین، اگر در یکی از گروه‌های زیر قرار دارید، این نوع لنز می‌تواند گزینه مناسبی باشد:

• افرادی که بیش از ده ساعت در روز از لنز استفاده می‌کنند
• افراد مبتلا به سندرم چشم خشک
• افرادی که مشکلات انکساری شدید دارند و به لنزهای با نمره بالا نیاز دارند
• کسانی که در معرض تهویه هوا یا کولرهای محیطی هستند.

حتما قبل از خرید و انتخاب نوع برند برند لنز چشم حتما با یک متخصص در این باره مشورت کنید. گرچه مشخصات هر لنز به روی بسته بندی آن نوشته شده است، اما خرید برای افرادی که آشنایی زیادی با لنز های تماسی ندارند بر اساس این اطلاعات کمی سخت خواهد بود.

تفاوت در کاربرد لنز چشم

لنز چشم از نظر کاربرد بسیار متنوع‌اند. برای استفاده پزشکی، لنز های درمانی و برای آرایشی، لنز های رنگی مناسب است. اگر به دنبال لنزی با هر دو کاربرد هستید، مدل‌های طبی رنگی را انتخاب کنید. در ادامه، به طور مختصر با کاربرد هر نوع لنز آشنا خواهید شد.

لنز چشم پزشکی

لنز های درمانی برای بهبود مشکلات بینایی طراحی شده‌اند و هدف اصلی آن‌ها اصلاح بینایی بدون استفاده از عینک بوده است. این لنز ها برای مشکلات چشمی مختلف، از نزدیک‌بینی و دوربینی تا پیر چشمی و مشکلات عنبیه، قابل استفاده هستند.

مناسب نزدیک بینی

نزدیک‌بینی مشکلی شایع است که به ویژه به دلیل استفاده زیاد از وسایل الکترونیکی در سنین کودکی ایجاد می‌شود. اگرچه عینک ساده‌ ترین راه‌ حل است، اما محدودیت‌ هایی مانند مشکل در ورزش کردن ایجاد می‌کند. بهترین گزینه استفاده از لنز چشم با شماره منفی است که این مشکلات را برطرف می‌کند.

دور بینی

دوربینی باعث کاهش دید واضح در فاصله نزدیک می‌ شود و بیشتر در افراد میانسال دیده می‌ شود. این افراد معمولاً در برابر تغییرات مقاومند، اما با آماده‌ سازی می‌ توانند به جای عینک از لنز چشم با نمره مثبت استفاده کنند.

اصلاح آستیگمات

آستیگماتیسم باعث کاهش وضوح دید می‌ شود و ممکن است همراه با دوربینی یا نزدیک‌بینی باشد. لنز توریک برای اصلاح این مشکل طراحی شده است. لنز آستیگمات به دلیل طراحی پیچیده‌ تر گران‌ تر است، اما وضوح و شفافیت بینایی را به طور چشمگیری بهبود می‌ بخشد.

جهت رفع قوز قرنیه

قوز قرنیه باعث آستیگماتیسم شدید می‌شود و نیاز به لنز هارد دارد. این مشکل نادر است و از هر 2000 نفر، یک نفر به آن مبتلا می‌ شود. افراد مبتلا به قوز قرنیه دچار درد چشم، حساسیت به نور و تغییرات شدید در نمره چشم می‌ شوند. این لنز چشم در درمان این مشکل بسیار مؤثر است.

برای پیرچشمی

با افزایش سن، عضلات چشم توانایی انقباض و انبساط خود را از دست داده و فرد در دید نزدیک دچار مشکل می‌ شود. این عارضه پیر چشمی نام دارد. لنز چند کانونی، مخصوص این مشکل طراحی شده است. لنز دو کانونی دید واضحی برای نزدیک و دور فراهم می‌ کند.

تفاوت لنز چشم در مدت زمان استفاده

لنز های چشم از نظر مدت زمان استفاده و دوره مصرف تفاوت دارند. با وجود مدل‌ های مختلف، انتخاب لنز مناسب ممکن است سخت شود. در این بخش، انواع مختلف لنز ها را بررسی می‌کنیم تا شما با توجه به سبک زندگی خود، بهترین انتخاب را داشته باشید.

مدل روزانه

لنز روزانه برای افرادی که می‌ خواهند گاهی از لنز چشم استفاده کنند، مناسب هستند. این لنز ها برای موقعیت‌ های خاص، ورزش و دورهمی‌ ها عالی‌اند. پس از هر بار استفاده، باید دور انداخته شوند.

این نوع لنز برای افرادی که زمان کمی برای تمیز کردن لنز دارند یا چشمان حساسی دارند، گزینه‌ای مناسب است. چربی‌ها و پروتئین‌های چشم که به سطح لنز می‌چسبند، ممکن است باعث تحریک چشم شوند، بنابراین این مدل برای چشمان حساس بهترین انتخاب است.

مدل ماهانه

لنز ماهانه عمر طولانی‌ تری دارند و تا سه ماه قابل استفاده هستند، بنابراین برای افرادی که به مدت طولانی‌ تر از لنز استفاده می‌ کنند مناسب‌اند. این لنزها که به لنز فصلی نیز معروف‌اند، نیاز به مراقبت دارند.

باید صبح‌ ها آن‌ ها را داخل چشم بگذارید و قبل از خواب از چشم خارج کنید. هرگز با این لنز ها نخوابید. پس از خارج کردن، لنز ها را با مایع لنز شستشو داده و در جالنزی پر از مایع نگهداری کنید تا برای روز بعد آماده شوند.

مدل سالانه

لنز سالانه اقتصادی و مناسب برای افرادی هستند که به دنبال گزینه‌ های مقرون‌ به‌ صرفه‌ تر هستند. این لنز ها فقط باید در طول روز استفاده شوند و قبل از خواب برداشته شوند. به دلیل مدت زمان طولانی استفاده، احتمال حساسیت بیشتر است.

بنابراین رعایت بهداشت و استفاده از ضدعفونی‌ کننده‌ ها ضروری است. همچنین توصیه می‌شود لنز چشم قبل از یک سال و حداکثر پس از 9 ماه تعویض شوند.